لیسار

مشخصات و شرایط جغرافیایی:

منطقه حفاظت شده لیسار با وسعت 31142 هکتار از تاریخ  1356/6/12 طی مصوبه شماره 80 شورای عالی محیط زیست مورد حفاظت قرار گرفته است. این منطقه در شمال شهرستان تالش قرار گرفته و سیمایی متشکل از ساحل، اراضی جلگه ای و کوهستانی دارد.

حدود منطقه:

شمال: از قریه شیلی (نئور – نائور) بطرف شرق در امتداد جاده مالرو (پس از گذشتن از میدان کوچک و میدان بزرگ) – قرق – چای – کمری – موسا چول ( معدن مس ) چوبند – لیلکه تا زنگوله و سپس از حد شمالی رودخانه خطبه سرا بطرف شرق پس از گذشتن از سلرزان – یووا بتن بوئینه کلات و از کلات در امتداد یال جنوبی رودخانه خطبه سرا پس از گذشتن از کشاور سوست – لی لکی چمل – آیرا بوجاق تا اتصال این یال با رودخانه لیسار و سپس در امتداد یال سیلاه جعفر – سیل ونه -  نوسندان – داوان(باغ پیشوائی) منتهی به جاده آسفالته هشپر – آستارا در قریه قلعه بین و از آریه قلعه بین در امتداد جاده جیپ رو قلعه بین به ساحل تاباغ درختی (ایستگاه لوله گاز) و سپس از حد غربی باغات و زراعات اشخاص تا مصب رودخانه سیدلر.

شرق: از مصب رودخانه سیدلر از شمال به جنوب در امتداد بحر خزر پس از گذشتن از مصب رودخانه هاس امیر بیگلو و قلعه بین و سیاهوئی مشهور به قوزک تا انتهای اراضی جنگلی آقا عمارت (حد ساحلی منطقه حدود 6 کیلومتر می باشد).

جنوب: از ابتدای اراضی جنگلی آقا عمارت بطرف غرب در امتداد اراضی جنگلی مسکو – کرد محله منتهی به جاده آسفالته هشپر – آستارا (حد فاصل اراضی زراعتی با اراضی جنگلی ) و از جاده هشپر بطرف غرب پس از گذشتن از دیزگاه محله – شفقت محله پی سرا – ترک محله و حد جنوبی استخر جوکندان – در امتداد جاده مالرو ییلاقی جوکندان واقع در یال جوکندان به بسک و همازیا دو راهی – نارنجا چول – لجن گودندی – رازدوی مانه  بیجار – رودخانه کلی – کلا – چیلا کاکوری – رشکجی( بلندترین یال جنگلی ) دشتی تنگستر برون پائین – تنگسر برون بالا – سینازیا – اسپوساتی – کلاسر ( اراضی غیر جنگلی ) – سقا چال – سوباتان – ییلاق بسک ده سر منتهی به قله کوه باغ داکل.

غرب: از قله کوه باغ داکل به طرف شمال غربی در امتداد خط الراس این کوه پس از گذشتن از کاروانسرا و قطع جاده داش بلاغ در خط الراس کوه چوپان پری الی قله کوه چوپان پری و آنگاه در امتداد خط الراس کوه فوق تا تلاقی آن با جاده مالرل داش بلاغ – جیم لو و جاده جیپ رو داش باغ و سپس در امتداد جاده جیپ رو داش بلاغ به طرف شمال تا سه راهی عباس آباد – نئور – داش بلاغ – در خط الراس کوه آق دولن و در امتداد همین خط الراس تا قله کوه آق دولن و از این قله به طرف شمال شرقی در امتداد و خط الراس منتهی به قریه شیلی ( نائور – نئور)

سیمای طبیعی منطقه که شامل جنگل های کوهستانی است قادر است گونه های فراوانی را حمایت کند که البته تخریب اراضی جنگلی و کاهش سطح این جنگل ها می تواند بر روند کاهش این گونه ها تاثیر داشته باشد0 همانگونه که در مورد سیاهگوش موجود در لیسار شاهد بوده ایم این فرآیند در مورد پستانداران به سبب وسعت نیچ اکولوژیک و قرارگیری آنان در راس هرم غذایی تاثیرات انشعابی نهاده سایر زیستمندان را متاثر می سازد. مثلاً یکی از اثرات کاهش گوشتخواران افزایش جمعیت جوندگان منطقه است.

پوشش گیاهی:

از گونه های شاخص گیاهی منطقه می توان به شیردار، راش، ممرز، پلت، افرا، لرگ، توسکا، شب خسب، صنوبر و … درختچه های انار وحشی، گوجه جنگلی و تمشک، لیلکی و گونه های علفی همیشک، شبدر، گزنه، نی، لویی و … اشاره کرد. جنگل های منطقه از نوع جنگل های پهن برگ هیرکانی می باشد.

گونه های شاخص جانوری:

منطقه طیف وسیعی از جانوران شامل پستاندارنی چون مرال، شوکا، خرس، پلنگ، گربه وحشی، سیاهگوش، کل و بز، قوچ و میش، گرگ، روباه و پرندگانی چون کبک، کبک دری، انواع شکاریان و … را در خود جای مس دهند.

تعارضات و تهدیدات مهم منطقه:

واگذاری زمین از طریق هیات واگذاری در دهه 60 و عدم مدیریت صحیح در این دهه

وجود مستثنیات اشخاص و جوامع محلی و روستاهای داخل منطقه

دریاچه نئور:

این دریاچه جزئی از منطقه حفاظت شده لیسار می باشد. قسمت عمده منطقه حفاظت شده لیسار در استان گیلان واقع شده ولی محدوده دریاچه نئور به لحاظ تقسیمات کشوری در استان اردبیل قرار دارد. این دریاچه از سال 1348 تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است و بزرگترین دریاچه آب شیرین دائمی استان اردبیل با مساحت 420 هکتار می باشد که با زیبایی خاص و تنوع زیستی بالا، در میانه کوههای تالش در ارتفاع 2500 متری از سطح دریای آزاد قرار دارد.

دریاچه نئور در 48 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان اردبیل واقع شده است و دارای آب و هوای سرد می باشد. لذا با توجه به آب و هوای مساعد در فصل تابستان و به لحاظ پرورش ماهی قزل آلا در آن، جمع کثیری از گردشگران طبیعت دوست سراسر کشور جهت صید ورزشی و استفاده از آب و هوای مطبوع به این منطقه عازم می شوند.

خصوصیات اکولوژیک دریاچه نئور:

به دلیل دارا بودن ویژگی های خاص طبیعی و منحصربفرد، این دریاچه یکی از مراکز مهم تحقیقات سازمان حفاظت محیط زیست در امور آبزیان به حساب می آید. آب شیرین دریاچه از چشمه های متعدد و پر آب اطراف و از نزولات جوی و ذوب یخ و برف کوههای اطراف تامین می گردد.

با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، دریاچه نئور دارای زمستان های نسبتا طولانی میباشد بطوری که سطح دریاچه 5 الی 6 ماه از سال یخ بسته و گاهی ضخامت یخ به حدود 80 سانتی متر می رسد. عمق متوسط دریاچه 3 متر و حداکثر عمق آن 6 متر است. آب دریاچه از طریق رودخانه هیر، با رودخانه قره سو ارتباط دارد. حداکثر دمای منطقه 25 درجه بوده و دمای متوسط در زمستان 20- درجه می باشد. از موجودات دریاچه می توان از زالو، صدف های دوکفه ای، نرمتنان و از سخت پوستان نام برد که بیشترین جمعیت ماکروسکوپیک موجود در دریاچه را نوعی سخت پوست بنام گاماروس با نام علمی Gamarus fasiaticus تشکیل می دهد. ذخایر فراوان گاماروس فضای مناسبی را برای پرورش ماهی قزل آلا فراهم نموده است.

دریاچه نئور بدلیل قرار گرفتن در مسیر مهاجرت و دارا بودن مواد غذایی فراوان، محیط امن و استراحتگاه مناسبی را برای پرندگان مهاجر ایجاد کرده و سالانه پذیرای تعداد زیادی از این پرندگان می باشد.

تنها پستاندار آبزی دریاچه سمور آبی (شنگ) است. در ارتفاعات و کوههای اطراف دریاچه نیز تنوع زیستی نسبتا بالایی از حیات وحش وجود دارد.

وجود شرایط اقلیمی مناسب و فراوانی منابع آب زیرزمینی، فون و فلوری غنی را به حوضه دریاچه نئور بخشیده است. در این حوضه 70 گونه گیاهی شناسایی شده است که استفاده دارویی، خوراکی و صنعتی دارند و 90 گونه بومی و مهاجر شامل 7 گونه از آبزیان، 2 گونه دوزیست، 10 گونه خزنده، 23 گونه پستاندار و 48 گونه پرنده، گونه های جانوری این ناحیه را تشکیل می دهد. در حوزه آبریز دریاچه نئور مجموعه ای از گیاهان استپی و کشتزارهای گندم، جو، عدس، نخود و … وجود دارد.

گونه گیاهی غالب در داخل دریاچه نئور را بارهنگ آبی تشکیل می دهد. این دریاچه از سوی سازمان بین المللی حیات پرندگان به عنوان زیستگاه مهم جهت مهاجرت پرندگان معرفی گردیده است. دریاچه نئور بواسطه دارا بودن ذخایر فراوان گاماروس، مکان مناسبی جهت پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان می باشد.

حیات وحش حوزه آبریز دریاچه نئور:

از نظر مورفولوژی منطقه دارای دو سیمای خشکی (کوهستانی) و آبی (دریاچه) می باشد و طبیعی است که منابع حیاتی منطقه نیز بر حسب سیمای فیزیکی موجود در دو بخش موجودات خشکی زی و آبزی طبقه بندی می شوند و مرز طبیعی کرانه دریاچه محدوده زیست آنها را جدا می کند.

آبزیان دریاچه: پلانکتون های رده Copepodea، دو گونه صدف رده Gastropoda ، گونه هایی از شیرونومید (Chironomid)، صدف دو کفه ای (Clams)، زالو، دو گونه سنجاقک Predeceous diringbeetl و Damsefly nymph، گونه سخت پوستان آب شیرین بنام Gammarus fasciatus و ماهی قزل آلای رنگین کمان.

دوزیستان: قورباغه مردابی راه راه Poma cameran و قورباغه مردابی Rana ridibunda

خزندگان: سوسمار از خانواده SP Agamidae، گرزه مار (افعی)، مار آتشی، مار چلیپر، لاک پشت مهمیزدار، مار زنگی، مار آبی.

پستانداران: خرس قهوه ای، گرگ، روباه، شنگ، خرگوش، سمور سنگی، سیاه گوش، راسو، حفار اروپایی، خارپشت اروپائی، جرد ایرانی، ول معمولی، موش صحرائی، حشره خوار دندان سفید، خفاش سبیل دار، خفاش بال بلند و خفاش نعل اسبی کوچک