اسپانیا

ریشه نام رومی هیسپانیا، که نام کنونی اسپانیا از این واژه گرفته شده، نامشخص است. هیسپانیا شاید از گویش شاعرانه واژه یونانی هیسپریا گرفته شده باشد که به معنای "سرزمین غرب" یا "سرزمین غروب خورشید" می‌باشد. 

هیسپانیا ممکن است از واژه پونیکی ای-شپانیا به معنای "جزیره خرگوش‌ها"، "سرزمین خرگوش‌ها" یا "لبه"، که به یاد آورنده موقعیت اسپانیا در لبه اروپا می‌باشد، گرفته شده باشد؛ سکه‌های کشف شده در اسپانیا از دوره هادریان نیز تصویر زنی همراه یک خرگوش را نشان می‌دهد. به گفته برخی هیسپانیا از واژه باسکی ازپانا به معنای "لبه" یا "مرز" گرفته شده است که موقیعت جغرافیایی اسپانیا را در لبه یا مرز قاره اروپا متذکر می‌شود.

تاریخ 

قدیمی‌ترین ساکنان شبه‌جزیره ایبریا تشکیل دهندگان تمدّن‌های ایبری، باسکی و سلتی بوده‌اند. در حدود 200 سال پیش از میلاد از این منطقه تحت فرمان حکومت روم قرار گرفت و در اوایل قرون وسطی ژرمن‌ها ایبریا را تصرف کردند. پس از ژرمن‌ها ایبریا توسط مورها مهاجم تصرف شد. پس از آن حکومت‌های کوچک مسیحی به تدریج و طی چند قرن زمام امور را در ایبریا به دست گرفتند. آخرین بقایای مورها در همان سالی که کریستوف کلمب به قاره آمریکا رسید، سقوط کردند. امپراطوری جهانی اسپانیا با تبدیل این کشور به قدرتمندترین کشور اروپا و ابر قدرت جهان آغاز شد و برای یک ونیم قرن ادامه یافت.

جنگهای پی در پی و ادامه دار و وجود مشکلات فراوان در نهایت باعث زوال و اضمحلال امپراطوری شد. حمله ناپلئون به اسپانیا منجر به هرج ومرج شد و جنبش‌های استقلال‌طلب و جدایی‌خواه را که در سراسر امپراتوری پراکنده بودند، بیدار کرد و باعث بی ثباتی سیاسی شد. پیش از جنگ جهانی دوم جنگ داخل ویرانگر اسپانیا به وقوع پیوست و پس از آن کشور تحت فرمان حکومتی استبدادی قرار گرفت. در نهایت دموکراسی در قالب قانون اساسی شاهنشاهی پارلمانی حاکم شد. بعدها اسپانیا به اتحادیه اروپا پیوست و دوره رنسانس فرهنگی و رشد باثبات اقتصادی را تجربه کرد.

موقعیت جغرافیایی اسپانیا

کشور اسپانیا در جنوب غربی اروپا و بین مدارد 36 تا 44 درجه شمالی و 9 درجه و 25 دقیقه طول غربی, تا 3 درجه و 10 دقیقه طول شرقی قرار دارد. نصف النهار گرینویچ از کشور اسپانیا و نزدیکی شهر والنسیا می گذرد. مساحت اسپانیا 000/030/504 کیلومترمربع است. این کشور, از نظر وسعت, پنجاه و یکمین کشور جهان, بعد از فرانسه, دومین کشور اروپاز غربی و مساحت آن, تقریبا یک سوم مساحت ایران است. اسپانیا, از شمال به خلیج بیسکای (Biscay), فرانسه (623 کیلومتر) و کشور کوچک آندورا (7/63 کیلومتر) از شرق, به دریای مدیترانه, جزیره بالثار و جزیره مالورکا (Mallorca), از جنوب, به دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس, از غرب, به پرتقال (1214 کیلومتر) و اقیانوس اطلس, محدود است.

طول سواحل اسپانیا 4964 کیلومتر است. 82 درصد از شبه جزیره ایبری, متعلق به این کشور است. (18 درصد مابقی کشور پرتغال است) و سرزمین اصلی, همراه با جزایر بالثار و کاناری (قناری) کشور اسپانیا را تشکیل می دهد.

در کناره جنوبی اسپانیا, کشور تحت الحمایه بریتانیایی جبل الطارق (Gibraltar) قرار دارد. این محل, از نظر نظامی و به خاطر اشراف بر تنگه جبل الطارق, اهمیت استراتژیک دارد و نیروی دریایی انگلستان, در آن مستقر است. وسعت آن, 5/6 کیلومترمربع است و با اسپانیا, 1200 متر مرز مشترک دارد. جمعیت آن, حدود 28000 نفر است. اسپانیا با رشته کوه پیرنه از فرانسه و با جبل الطارق, از آفریقا جداشده است.

این سرزمین تقریبا از همه طرف به آب, راه دارد. تنها ناحیه کوچکی از غرب اسپانیا به پرتقال و شمال غربی آن, به فرانسه و آندورا محدود می شود.

 بلندترین نقطه سرزمین اصلی اسپانیا و شبه جزیره ایبریا قله مولهاسن با ارتفاع 3478 متر می‌باشد که در رشته کوه های سییرا نوادا قرار دارد. البته بلندترین نقطه کشور اسپانیا در مجموع قله آتشفشانی تید واقع در جزایر قناری می‌باشد. بزرگترین فلات اسپانیا مستا سنترال نام دارد که در قلب اسپانیا واقع شده است.

چندین رودخانه بزرگ در اسپانیا وجود دارد از جمله رودخانه های تاقوس، ایبرو، دورو، گوادیانا و گوادالکیویر. در طول ساحل دشتهای آبرفتی وجود دارد که بزرگترین آن دشت آبرفتی گوادالکیویر واقع در اندلس می‌باشد.

اسپانیا از لحاظ جغرافیایی به 3 منطقه مجزا تقسیم می شود:

1. نواحی نسبتا مرتفع شرقی (که بلندترین قله اش, موناماکی است با 318 متر ارتفاع در جنوب شرقی)؛

2. جلگه های پست ساحلی؛

3. فلات مرکزی و بزرگ اسپانیا به نام مستا (Meseta) که شیب آن از شمال به جنوب و از شرق به غرب است با میانگین ارتفاع 60 متر از سطح دریا و تقریبا بیش از نیمی از اسپانیا را در بر گرفته است. از نظر تقسیمات کشوری, اسپانیا 19 ناحیه و 50 استان دارد.

اسپانیا از جنوب, به شمال آفریقا نزدیک است. تنها یک مسیر باریک آبی, به نام تنگه جبل اطارق, اسپانیا را از قاره آفریقا جدا می کند. به همین دلیل, آفریقا تاثیر زیادی در تاریخ اسپانیا داشته است. در باریکترین قسمت تنگه جبل الطارق, فاصله میان اسپانیا و مغرب, 13 کیلومتر است.

زمین های پست اصلی, شامل دره ابرو (Ebro) در شمال شرق, جلگه ساحلی اطراف والنسیا در شرق و دره رود گوادل کیویر (Guadalquivir) در جنوب است.

اقلیم

بر اساس ویژگی های جغرافیایی سه اقلیم در اسپانیا وجود دارد: 

•اقلیم مدیترانه‌ای با تابستان‌های گرم و خشک. بر طبق رده‌بندی اقلیمی کوپن در صوزت از این نوع اقلیم بر ایبریا حکم‌فرماست.

•اقلیم نیمه‌خشک که در ربع جنوبشرقی کشور به ویِژه در منطقه مورسیا و در دره ایبرو وجود دارد و برخلاف اقیلم مدیترانه‌ای فصل خشک پس از زمستان نیز ادامه دارد.

•اقلیم اقیانوسی در شمال اسپانیا به ویژه در منطقه استان باسک، آستوریاس، کانتابریا و بخشی از گالیسیا حمکفرماست. برخلاف اقلیم مدیترانه‌ای در اقلیم اقیانوسی دما در زمستان و تابستان تحت تاثیر اقیانوس تغییر می‌کند و هیچ فصل خشکی وجود ندارد.

افزون بر این اقلیم‌های اصلی زیر اقلیم‌های دیگری نیز وجود دارد مانند اقلیم آلپی در پیرنه و سییرا نوادا و اقلیم نیمه‌گرمسیری در جزایر قناری.

اقتصاد

یش از 15% نیروی کار به کشاورزی اشتغال دارد.محصولات مهم صادراتی آن عبارتند از: گندم ، جو ، ذرت ، انگور ، زیتون ، چغندر قند ، سیب زمینی مرکبات و کتان میباشد .مراتع برای دام حدود 20% زمین را در بر دارد. 

ذخایر مهم معدنی این کشور شامل: زغال سنگ ،اورانیوم ،روی و سنگ آهن می باشد. 

صنایع تولیدی از دهه 1960 توسعه سریعی یافت، و هم اکنون صنایع بزرگی چون وسایل نقلیه موتوری، فلزی ، کشتی سازی، شیمیایی و مهندسی و همچنین تمایل فزایندهای در زمینه ارتباط از راه دور والکترونیک وجود دارد. 

توریسم از نظر اقتصادی، برای اسپانیا اهمیت فراوانی دارد،سرمایه گذاران خارجی برای ایجاد صنعت نو تشویق شده اند، ولی میزان بیکاری همچنان بالاست. بانکداری و تجارت مهم است و صنعت توریسم از منابع عمده درآمد ارز خارجی است. 

حدود 000/000/50 مسافر خارجی در سال از اسپانیا دیدن میکنند و بیشتر در استراحتگاههای ساحل مدیترانه، جزایر بالئار و قناری مستقر میشوند. 

پس از کشورهای گروه هفت ، اسپانیا بیشترین تولید ناخالص ملی را در جهان دارد. 

زبان

اسپانیا کشوری چندزبانه است. بر طبق قانون اساسی اسپانیا از حقوق انسانی، فرهنگ، رسوم و زبان تمام مردم اسپانیا محافظت خواهد کرد.

اسپانیایی یا اسپانیولی (در قانون اساسی به نام کاستیلی ذکر شده است) زبان رسمی تمام کشور به حساب می‌آید و طبق قانون وظیفه و حق هر اسپانیایی است که این زبان را بیاموزد. بر طبق قانون اساسی تمام زبان‌های دیگر اسپانیا نیز در مناطقی به کار برده می‌شوند رسمی به حساب می‌آیند.

دیگر زبان‌های رسمی در اسپانیا عبارتند از:

•زبان باسکی در باسک و ناوارا؛

•زبان کاتالان در کاتالونیا و والنسیا که در والنسیا گونه متمایزی از کاتالانی یعنی گویش والنسیایی به رسمیت شناخته شده است؛

•زبان گالیسی در گالیسیا